ماست خانگی همه روزه بر سر سفره ما ایرانیا وجود دارد طرز تهیه ماست خانگی رو براتون آماده کرده ایم . امیدوارم که بپسندید
ماست یکی از انواع لبنیات است که از تخمیر شیر توسط نوعی باکتری به نام لاکتوباسیلوس حاصل میشود. از هر نوع شیری برای تهیه ماست میتوان استفاده نمود؛ اما ماستهای امروزی را اغلب از شیر گاو تهیه میکنند.
مواد لازم
شير خشك 1تا3قاشق مرباخوري
شير4ليوان
ماست 4قاشق غذاخوري
طرز تهیه
ابتدا شير را روي حرارت قرار دهيد تا جوش بيايد.سپس حرارت را ملايم كنيد و 10دقيقه اجازه دهيد شير بجوشد تا آب اضافي آن خارج شود.دراين مرحله ميتوانيد شير خشك را به آن اضافه كنيد تا خوشمزه تر شود.شير را داخل ظرفي كه براي تهيه ماست در نظر داريد بريزيد و صبر كنيد تا شير ولرم شود.
دما بايد طوري باشد كه شير دست را نسوزاند ولي دماي گرم آن حس شود.در اين زمان ماست را با قاشق كاملا بزنيد تا يكنواخت شود و كمي شير به آن افزوده و خوب مخلوط كنيد و بعد آن را به شير اضافه كنيد و خوب مخلوط كنيد.
درِ ظرف را ببنديد و آن را با حوله گرمي خوب پوشش دهيد و در جاي گرمي بگذاريد و 5تا9ساعت اجازه دهيد ماست ببندد.سپس آن را به يخچال منتقل كنيد و 5ساعت بعد از آن براي سرو آماده كنيد.
نكات:
1)اگر ماست را براي تهيه دوغ يا آش ميخواهيد آن را در دماي گرم تري تهيه كنيد تا ترش شود.
2)اگر ماست آب انداخت و تکه تکه شد يعني شير زياد داغ بوده و يا ماست خيلي سرد بوده و يا مايه ماست کمتر از مقدار لازم بوده است.
3)بهتر است از شير پرچرب استفاده كنيد زيرا هرچه چربي شير بيشتر باشد ماست سفت تري خواهيد داشت.
4)در صورت تمايل شير خشك را حذف كنيد.
5)براي تهيه ماست شيرين وانيلي براي تهيه دسر و … ميتوانيد همزمان با اضافه کردن ماست به شير ، مقداري شکر و وانيل شكري نيز به شير اضافه نماييد.
تاریخچه
اگرچه در تاریخ فرهنگ هند و ایران باستان به ماست در پانصد سال قبل از میلاد مسیح اشاره شده است و در سنت ایران مردم بر این باور بودهاند که ابراهیم پیامبر به علت مصرف منظم و روزانه ماست صاحب عمری طولانی همراه با سلامتی بوده است. اما اولین ماستها احتمالاً به طور تصادفی تهیه شدند؛ یعنی زمانی که شیر را برای حمل و نقل داخل کیفهایی که از پوست بز درست شده بود میریختند، باکتری موجود در پوست بز، شیر را تخمیر نموده و ماست به دست میآمد.
یک زیستشناس روسی عقیده داشت که لاکتوباسیلوس برای سلامتی مفید است، او سعی نمود که استفاده از ماست را در سرتاسر اروپا رواج دهد. به دنبال آن در سال ۱۹۱۹م اولین کارخانه صنعتی تولید ماست در شهر بارسلونای اسپانیا احداث شد و مصرف ماست روز به روز افزایش یافت.
تخمیر و خواص شیمیایی
ماست از تخمیر قند شیر به نام لاکتوز حاصل میشود. باکتری ویژه تهیه ماست، لاکتوز را به اسید لاکتیک تبدیل میکند و به علاوه به ماست بافت ژل مانندی میدهد. به دلیل وجود اسید لاکتیک، ماست مزه تند و ترشی پیدا میکند.
جهت تهیهٔ ماست باید باکتری مخصوص را داخل شیر پاستوریزه شده ریخت. دمای شیر(۴۰ تا ۴۶ درجه سانتیگراد) و همچنین شرایط محیط برای تهیه ماست بسیار حائز اهمیت است. این باکتری، قند موجود در شیر را تجزیه نموده و اسید لاکتیک تولید میکند. به دلیل وجود این اسید، پ هاش شیر پایین رفته و پروتئین موجود در شیر به صورت تودهٔ جامدی در میآید.
معمولاً از ترکیب چند نوع باکتری به نامهای استرپتوکوکوس سالیواریوس و لاکتوباسیلوس بلگاریکوس و بتاکوکوس سیترووس و استرپتوکوکوس دی استیل لاکتیک استفاده میشود. اگر پس از انجام عمل تخمیر روی شیر، ماست به دست آمده را حرارت ندهیم تا باکتریهای موجود در آن کشته شوند، به عنوان ماستی که باکتری زنده و فعال داخلش وجود دارد به فروش رسیده و اغلب افراد عقیده دارند که این ماست، دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است. البته معمولاً ماست را پس از تهیه پاستوریزه میکنند که باکتریهای موجود در آن کشته شود. این نوع ماست پاستوریزه را تا چند ماه میتوان حتی بیرون از یخچال نگهداری نمود. طرفداران این دو نوع ماست هر کدام سعی میکنند با انجام تحقیقات مختلف، تفاوت در مواد مغذی این ماستها را نشان دهند و بیان میکنند که هر کدام چه کاستیهایی دارند.
ماستهایی که پس از تهیه، پاستوریزه نمیشوند آنزیمی برای تجزیه لاکتوز دارند؛ بنابراین افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند با خوردن این نوع ماست متوجه شدهاند که پس از مصرف، مشکلاتی که با خوردن لبنیات در آنها بروز پیدا میکند دیگر دیده نمیشود.
انواع ماست
ماستها را معمولاًبه صورت شیرین و گاه به صورت ترش، و با طعمهای مختلف به فروش میرسانند.
ماست میوهای از افزودن انواع میوهجات تهیه میشود که علاوه بر ایجاد طعمهای مختلف ماست، طعم ترش آن را کاهش دهد.
ماست خامهای (ماست یونانی) از مخلوط کردن شیر با خامه تهیه میشود تا میزان چربی شیر را به ۱۰ درصد برساند. معمولاً این نوع ماست را به همراه عسل به عنوان نوعی دسر مصرف میکنند.
ماست موسیر را از ماست با سیر یا موسیر لهشده تهیه میکنند. گاهی هم حتی با سبزی ریزشده مخلوط میکنند و طعمهای مختلفی از ماست ایجاد مینمایند.
ماست چکیده از آبگیری ماست معمولی درست میشود. این کار را با گذراندن ماست معمولی از صافیهای پارچهای انجام میدهند.
ماست طعم دار از افزودن طعم های مختلف خصوصا سبزیجات به آن تهیه می گردد. نظیر ماست خیار، ماست بادمجان، چیلی، نعناع، سبزی، زیتون و انجیر، کرفس، بورانی اسفناج و بادمجان دلال. اولین و بهترین تولید کننده آن شرکت کاله در ایران بوده است.
ماستوخیار هم نوعی ماست است که پس از آنکه ماست چکیده با کمی آب زده شد، خیار و نعنا و سیر در ماست ریخته میشود و نمک و فلفل بدان میپاشند و هم میزنند. معمولاً با نعنای خشک و برگ گل گلاب نیز آن را میآرایند.
فراوردههای ماست
دوغ
دوغ، نوعی نوشیدنی است که از ماست تهیه میشود. دوغ شور را با ادویه جات از جمله فلفل مخلوط مینمودند. برای تهیه نوع شیرین، گلاب، انبه یا لیمو را با دوغ مخلوط میکردند. در ایران و ترکیه از این نوشیدنی استفاده میشود. هندیها نیز دوغی ویژه خود به نام لاسی تهیه نمودند که دو طعم مختلف داشت: شور و شیرین.
دوغ را از مخلوط کردن ماست با آب و نمک و دیگر مواد افزودنی از جمله اسانس نعنا تهیه میکنند. از سال ۲۰۰۲ میلادی، استفاده از دوغهای شیرین که به لاسی شیرین شباهت داشت در ایالات متحده آمریکا مرسوم شد. مردم آمریکا به این فراوده لبنی، نوشیدنی ماست میگویند